กำเนิดวัฒนธรรมกาแฟ (The Beginnings of Coffee Culture)
กาแฟคือหนึ่งในผลผลิตจากธรรมชาติที่มีมูลค่าการซื้อขายในอันดับต้นๆ จะเป็นรองก็แต่น้ำมันเท่านั้น ซ้ำยังสามารถผลิตเเละบริโภคกันได้ทั่วโลก เชื่อกันว่าเมล็ดกาแฟสูงค่านี้ ถือกำเนิดอย่างบังเอิญในป่าแถบอัฟริกาตะวันออก การค้าขายและสำรวจโลกทำให้กาแฟแพร่สู่วัฒนธรรมต่างๆ เรียกว่าทั่วทั้งโลกก็ได้
ทุกวันนี้ มีการปลูกกาแฟในกว่า 70 ประเทศทั่วโลก ในพื้นที่ที่เรียกว่า “แถบแห่งเมล็ดกาเเฟ” (the bean belt) ถึงแม้จะยังไม่แน่ชัดว่าที่ไหนคือถิ่นกำเนิดของการบริโภคกาแฟ แต่มีความเป็นไปได้ว่าค้นพบกาแฟครั้งแรกในเอธิโอเปิย โดยเชื่อว่าช่วงก่อนปี ค.ศ. 1000 ชนเผ่าต่างๆ ในเอธิโอเปียเริ่มบดผลกาแฟทั้งเมล็ดผสมกับไขมันสัตว์ ทำเป็นอาหารบำรุงกำลังคล้ายธัญพืชอัดแท่งอย่าง “เอเนอร์จีบาร์” เพื่อให้มีพลังในการล่าสัตว์หรือเดินทางไกล ชนเผ่าเร่ร่อนบางเผ่ายังกินอาหารนี้อยู่จนถึงทุกวันนี้
อีกตำนานที่โจษขานกันมากเรื่องหนึ่งเล่าว่า มนุษย์รู้จักกาแฟโดยบังเอิญ เมื่อหนุ่มเลี้ยงเเพะชาวเอธิโอเปียพบว่าเเพะของเขากระโดดโลดเต้นไม่รู้เหน็ดเหนื่อย หลังเคี้ยวพืชประหลาดชนิดหนึ่งเข้าไป เมื่อเขาลองชิมด้วยตัวเองก็รู้สึกมีพลังขึ้นมา หนุ่มเลี้ยงแพะจึงนำพืชวิเศษนี้กลับไปเผยแพร่ที่เผ่า คนก็ร่ำลือกันต่อๆ มาในเรื่องนี้จนกลายเป็นประวัติศาสตร์กาแฟไป
หลักฐานการเพาะปลูกกาแฟแรกเรื่องที่นับย้อนกลับไปได้ถึงศตวรรษที่ 15 ในเยเมน เช่นเดียวกับเรื่องเล่าของการค้นพบกาแฟ คือยังไม่มีข้อมูลแน่ชัดว่ากาแฟเดินทางไปคาบสมุทรอาหรับได้อย่างไร บางเรื่องเล่าว่าทาสชาวซูดานเคี้ยวผลกาแฟเพื่อเอาชีวิตรอดระหว่างการเดินทางจากเอธิโอเปียไปคาบสมุทรอาหรับ บางเรื่องก็เล่าว่า นักปราชญ์มุสลิมสังเกตเห็นผลลัพธ์พลังแรงของกาแฟระหว่างเดินทางไปเอธิโอเปีย จึงนำติดตัวกลับมาคาบสมุทรอาหรับด้วย แต่ส่วนใหญ่แล้วเห็นว่ากาแฟเผยแพร่ผ่านการค้าระหว่างพื้นที่ทั้งสอง
ไม่ว่าเรื่องจริงจะเป็นอย่างไร พระในลัทธิซูฟีดื่มกาแฟเพื่อช่วยให้ตื่นระหว่างภาวนาตอนกลางคืนมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 15 ไม่นานนักเครื่องดื่มนี้ก็เป็นที่นิยมของคนทั่วไป โดยเฉพาะในหมู่ชาวมุสลิมที่ไม่อาจดื่มเครื่องดื่มมึนเมาอย่างแอลกอฮอล์ได้ด้วยเหตุผลทางศาสนา ร้านกาแฟที่เรียกว่า คาเวห์ คาเนส (kaveh kanes) จึงเกิดขึ้นทั่วทั้งโลกอาหรับ กลายเป็นศูนย์กลางสำหรับการสังสรรค์ การเรียนรู้และสันทนาการทั่วไป
กาเเฟได้ชื่อว่าเป็น “ไวน์แห่งอาหรับ”(Arabian wine) หรือถ้าเป็นภาษาเก่าก็ไวน์แห่งอาราบี (Wine of Araby) นักแสวงบุญหลายพันคนที่เดินทางมากรุงเมกกะทุกปี นำเรื่องเล่าของเครื่องดื่มสีดำเข้มข้นที่กระตุ้นให้ตื่นตัวนี้กลับไปบ้านด้วย พ่อค้าชาวเวนิสนำกาแฟมาสู่ยุโรปเป็นครั้งแรกในปี 1615 อาจเป็นการนำเมล็ดจากตะวันออกกลางมาที่เวนิส จนกาแฟกลายเป็นเครื่องดื่มโก้เก๋ พอมาถึงทศวรรษ1650 เจ้าของแผงขายน้ำมะนาวบนถนนของเวนิสก็นำกาแฟมาขายคู่ไปกับเหล้าและช็อกโกแลต จึงถือกันว่าร้านกาเเฟแห่งแรกในยุโรปเปิดขึ้นที่เวนิสราวกลางศตวรรษที่ 17 เชื่อกันตอนนั้นว่ากาแฟมีประโยชน์ทางการแพทย์ โดยอ้างว่ามันช่วยรักษาอาการมึนเมา โรคเกาต์ ฝีดาษ และอาการคลี่นไส้ รวมถึงอาการอื่นๆ
